De wekelijkse portie Beresjiet, Genesis 1:1 - 6:8
Deze eerste portie1) wordt op de eerste sjabbat na het feest van de vreugde der wet gelezen. De lezing valt dus in de laatste dagen van de hoogtijmaand tisjre. Een nieuw begin in het nieuwe jaar.
Beresjiet bara' Eloqim Genesis 1:1. In het begin heeft HaSjem (de hemel en de aarde ) geschapen.
Bara' Eloqim la'asot Genesis 2:3b. HaSjem scheppende heeft gemaakt.
De vetgedrukte letters in de openingszin alsmede in de afsluitingszin van de schepping geven het Hebreeuwse woord voor waarheid weer. Waarheid is emet, alef-mem-tav. Dit geeft dus aan dat de schepping waarheid is.
Zoals wij in het openingswoord van de Tora kunnen waarnemen is de beginletter een b(eth). Je zou verwachten dat de Tora met de eerste letter van het alfabet, alef, waarmee het woord voor HaSjem Eloqim (NB. Eloqim begint met een alef), zou aanvangen, maar dat is niet het geval.
Een reden hiervoor is dat voordat je met Torastudie begint je jezelf moet voorbereiden. Wat houdt deze voorbereiding in? Wel, je moet eerst beseffen wie ons de Tora heeft gegeven: HaSjem. HaSjem heeft ons de Tora gegeven opdat wij door middel van Torastudie ons met HaSjem verbinden De Tora verbindt de mens met HaSjem. Dat is het doel van Torastudie. De b(eth) herinnert ons eraan dat wij ons moeten voorbereiden voordat wij met de Torastudie beginnen. Wanneer iemand Tora studeert zonder zich eerst te verdiepen in de Gever van de Tora dan kan hij tot verkeerde conclusies komen en mist hij het werkelijke doel van de Torastudie.
De tien uitspraken
Door middel van tien uitspraken heeft HaSjem de hele wereld geschapen. De eerste uitspraak is 'Er zij licht' en er was licht, Genesis 1:3. In deze eerste uitspraak schuilt al een boodschap voor ons allemaal en wel dat wij ook als een licht voor onze naaste omgeving in de wereld, die HaSjem geschapen heeft, dienen te zijn.Tijdens de eerste week van het bestaan van hemel en aarde is alles wat een mens nodig heeft, geschapen. Toen in de laatste uren voor de ingang van de sjabbat de eerste mens, Adam, werd geschapen, vond hij een wereld waarin alles voor gebruik klaar stond. De bomen met hun vruchten, de grassen en de struiken, de vogels, de vissen en de landdieren. Het eten lag voor het oprapen.
Laten wij nu eens even naar de naam van de eerste mens kijken. Deze naam Adam is afgeleid van het woord adamah, hetgeen aarde,grond of ook wel stof betekent. HaSjem heeft Adam immers uit het stof van de aarde geschapen. In de naam Adam vind je ook het woord 'dam'. Dam betekent bloed. De mens bestaat behalve uit het stof van de aarde ook uit vlees en bloed. Er is nog een ander woord dat in de naam Adam verborgen is. Dat is het werkwoord damah, hetgeen lijken op betekent. De eerste mens lijkt immers op HaSjem. HaSjem heeft de mens naar Zijn beeld geschapen, Genesis 1:27.
Wij zien dus dat het woord voor mens, Adam, meer dan één betekenis kan hebben. Dit is een mooi voorbeeld van de Hebreeuwse taal en haar opbouw. De Hebreeuwse taal heeft als basis drie medeklinkers die ook wel de stam worden genoemd. Door er verschillende klinkertekens bij te plaatsen kan een woord met een identieke stam verschillende en ook wel tegengestelde betekenissen hebben.
Na de schepping krijgt Adam het eerste gebod mee. Het is de eerste mens geoorloofd om van alle bomen in het paradijs te eten. Het is alleen verboden om van de boom van kennis van goed en kwaad te eten, Genesis 2:16 en 17.
Wanneer Chawa (Eva) door de slang verleid wordt dan zegt zij dat het verboden is om van de boom der kennis van goed en kwaad te eten alswel die aan te raken, Genesis 3:3b. De slang maakt van deze toevoeging dankbaar gebruik en gaat tegen deze boom aan staan. En, er gebeurt niets. Vervolgens slaagt de slang er in om Eva te overtuigen om van de boom te eten. De gevolgen zijn ons welbekend.
De Wijzen hebben uit deze tekst, Genesis 3:3b, de regel afgeleid dat een ieder die zelfs maar een letter of een deel van een letter aan de Tora toevoegt, hiermee in wezen afbreuk aan de Tora doet.
Kajin en Hevel (Abel) Genesis 4
Eva noemt haar eerste zoon Kajin. Het woord Kajin is afgeleid van het werkwoord kopen en dat geeft dus bezit of eigendom aan. Dit duidt op de materialistische kant van het leven. De naam van zijn broer Hevel geeft precies het tegenovergestelde weer. De naam Hevel moet ons er steeds aan herinneren dat alles in deze wereld ijdel is, zoals dit ook in het Predikerboek (1:2) is opgeschreven.Op 14 nissan verzocht Adam zijn twee zonen een offer te brengen. Het volk Israel zal in de toekomst op deze dag het pesachoffer brengen en Adam wilde graag dat zijn zonen er nu al een traditie van zullen maken om op 14 nissan een offer aan HaSjem te brengen. Aangezien Kajin een landbouwer was en zeer gehecht aan de vruchten van het land, schoof hij enkel wat goedkope gerstekorrels en vlaszaad ter zijde om dit aan HaSjem te offeren. Abel daarentegen was zeer enthousiast en zocht het beste uit zijn kudde om dit als offer aan HaSjem te brengen. De offers staan naast elkaar op het altaar dat Adam had gemaakt. En wat gebeurt er? Er komt vuur uit de hemel en neemt het offer van Abel aan. Kajin was hier zeer bedroefd over en de jaloersheid op Abel groeide mettertijd. Dit leidde uiteindelijk tot de eerste moord in de wereldgeschiedenis.
Na de moord van Abel krijgen Adam en Eva een andere zoon: Seth. De zoon van Seth was Enos. In deze slechts derde generatie vanaf de schepping begint men al af te dwalen van HaSjem. Men maakte afgoden die hier op aarde zichtbaar en tastbaar aanbeden konden worden. Dit zette zich door in de komende generaties. In de zevende generatie begon Henoch/Chanoch de mensen weer terug te roepen naar HaSjem. HaSjem heeft Chanoch vroegtijdig uit het leven weggenomen om hem in zijn rechtvaardigheid te laten sterven en opdat hij niet de gelegenheid zou hebben om aan de druk van de generatie, om afgodendienst te bedrijven, zou bezwijken. Ondanks het feit dat Adam nog in leven was, kwam men niet bij hem om raad te vragen.
Adam heeft zijn vrouw Eva in de spelonk van Machpela begraven. Toen Adam het graf voor haar begon te graven kwam de geur van het paradijs naar boven. Toen Adam op 930 jarige leeftijd overleed is hij naast Eva begraven. Daarna is dit graf voor anderen verborgen gebleven tot aan de aartsvader Abraham toe. Abraham en Sara, Izaak en Rebecca, Jakob en Lea zijn later en ieder op zijn tijd naast het graf van Adam en Eva begraven.
Al met al hebben wij in deze paar hoofdstukken een tijd van ongeveer 1000 jaar omspannen. In deze periode is de aarde met alle schepselen geschapen. De mens heeft door de zondeval de wereldorde veranderd. Het afdwalen van HaSjem is tijdens de tien generaties vanaf Adam tot No'ach alleen maar groter geworden. Toch eindigt deze eerste portie met een lichtpunt: De geboorte van Noach. En Noach vond genade in de ogen van HaSjem.
Hierover meer in de volgende nieuwsbrief met als de volgende wekelijkse portie No'ach. Genesis 6:9- 11:32.
Vragen en opmerkingen over deze bijdrage zijn van harte welkom.
Belangrijk
1) Voor het samenstellen van de bijdragen over de wekelijkse porties is zowel van de schriftelijke alsmede van de mondelinge leer gebruik gemaakt. De mondelinge leer, die HaSjem ook aan Mozes op de berg Sinai heeft doorgegeven, maakt een goed verstaan van de Tora mogelijk.
Gebruikte literatuur
Een audio les van rabbijn Nissan David Dubov op Chabad.org: The beginning -Jewish History.
De Rebbe van Lubavits, gesprekken over de wekelijkse portie.
Midrasj over Beresjiet, het Genesisboek.
Jael, mei 2013.
