Vast in de modder
Waarom gebiedt de Pesach Haggada ons dat wij in iedere generatie onszelf zien als door Hashem uit Egypte geleid? Is dit een realistische gedachte? Bevrijdt Hashem ons zelfs vandaag?
Let er op dat de meeste mensen - zelfs jongeren - zich als oude mensen gedragen omdat zij de oude paden blijven bewandelen en er niet in slagen een nieuw begin te maken. De manier waarop zij de geboden en hun dagelijkse gebeden doen is traag en nonchalant. Het ontbreekt hen aan enthousiasme en kracht. Dit is het type mensen waarover Rebbe Nachman sprak wanneer hij waarschuwde, "Wees geen oude man of vrouw!
Op emotioneel niveau kunnen, naar het schijnt, weinig mensen de bladzijde in hun levensboek omslaan en zich richten op het nu omdat zij vast zitten in de modder van het verleden. Gedachten als, "Ik had dit moeten doen, of, waarom deed ik dat" domineren hun hersenen en tappen de emotionele en fysieke energie af die gebruikt zou moeten worden voor de nu uit te voeren taak. Dit graven in het verleden is de val van de yetzer hara, die koning Salomo "de oude en dwaze koning" noemt: oud omdat hij onze constante vernieuwing probeert te ondermijnen en ons er toe brengt om op een dwaze wijze onze talenten en energie te verspillen door te kniezen over het verleden in plaats van ons te concentreren op het heden.
De Tora, die ons opdraagt elke dag Hashem te dienen als was het onze eerste keer, verhindert ons dat we vast komen te zitten in de modder en spiritueel gezien oude mensen worden.
Laten we ons realiseren dat het "nu" nooit zal terugkeren en nooit vervangen kan worden. We moeten er ten volle van profiteren, en dat kunnen we niet tenzij we ons constant vernieuwen. Om die reden kunnen we niet toelaten dat het verleden ons in het moeras doet wegzinken.
Volgens onze wijzen, regeert Hashem de wereld elk nieuw moment door een verschillende lettercombinatie van Zijn Heilige Naam. Hieruit leren we dat elk moment uniek is met zeldzame mogelijkheden die nooit weer terugkeren. Daarom geen uur is gelijk aan het vorige uur en geen dag is gelijk aan de dag ervoor. Een terugval naar het verleden heeft niets van doen met het nu of de toekomst. Wij moeten het "nu" grijpen en verklaren opnieuw te beginnen en vooruit kijken in plaats van achterom.
Rebbe Natan van Breslev zou de synagoge binnenkomen en uitroepen. "Ik verdien een gelukwens". Mensen zouden vragen waarom, en nagaan of er in de familie sprake was van een bruiloft of een geboorte. Rebbe Natan zou dan zeggen, "Ik ben zojuist opnieuw geboren!" Zijn constante zichzelf vernieuwen was de bron van zijn fenomenale energie en formidabele bekwaamheden.
Voor iemand met een positive staat van dienst - hetzij hier of bij de Hemelse rechtbank - is het niet nodig te wanhopen. De yetzer hara kan hem vertellen dat hij een verliezer of een zondaar is, maar zodra hij verklaart opnieuw te beginnen, zegeviert hij over de yetzer hara en start met een schone bladzijde.
Denk nu niet dat ik ook maar een ogenblik probeer je te beschermen of je goed te doen voelen. De Gemara en de Joodse religieuze wetten erkennen en verdedigen de geldigheid van een nieuw begin. Als iemand met de slechtste reputatie van de wereld zou verzoeken zich te mogen verloven met de vrome dochter van de grootste rabbi in de wereld, door haar een ring te geven die een paar stuivers waard is en daarbij te verklaren, "Hierbij verloof ik me met jou op voorwaarde dat ik een rechtvaardig man ben," dan wordt de jonge dame geacht verloofd te zijn! De Gemara legt uit dat wanneer de man met zijn slechte reputatie op het moment van de verloving overwoog teshuva te doen, dat hij dan inderdaad een rechtvaardig man was toen hij zich met haar verloofde, ongeacht wat hij in het verleden heeft gedaan! Dat is de kracht van een nieuw begin.
Als alleen maar nadenken over een nieuw begin al een nieuwe start in het leven betekent, stel je dan eens de kracht voor van een verklaring dat je opnieuw begint. En als dit zo is, stel je dan eens voor wat de kracht is van nieuwe en verbeterde daden en gedragspatronen! Zij zijn letterlijk wereldschokkend. Nu kunnen we begrijpen dat al onze overtredingen en verkeerde daden in het verleden volledig vergeven zijn wanneer we teshuva doen en een oprechte poging doen opnieuw te beginnen en ons leven te beteren.
Nu kunnen we begrijpen waarom de Haggadah ons gebiedt onszelf te zien als te zijn bevrijdt uit "Egypte". "Egypte" is een metafoor voor al de slechte gewoonten, de lichamelijke lusten en de sociale conventies die ons tot slaaf maken. Met Pesach vernieuwen wij onze relatie met Hashem; om die reden zingen wij de "Song of Songs" op de seideravond na middernacht. Hashem bevrijdde ons echt en waarachtig in elke generatie, maar we moeten het verlangen hebben vrij te zijn van opperheren van vlees en bloed en alleen Hashem willen dienen. Happy Pesach!
Geschreven door Rabbi Arush in het Hebreeuws. Door Rabbi Lazer Brody vertaald in het Engels en door de webmaster vertaald uit het Engels.
Bron: Stuck in the Mud
