De Joodse Maand Elul
Dit kan met een verhaal duidelijk gemaakt worden. Het verhaal van een huisvrouw die elke ochtend bij de buurtwinkel de dagelijkse boodschappen voor haar gezin op de pof kocht. Aan het einde van elke maand vroeg zij om de rekening en betaalde. De winkelier had natuurlijk liever dat zij dagelijks haar boodschappen betaalde, maar hij vertrouwde op de oprechtheid van de huisvrouw die maandelijks de rekening kwam betalen.
Enkele maanden gingen voorbij en de echtgenoot van de huisvrouw ontving die maand slechts een deel van zijn salaris. Ditmaal kon de huisvrouw niet de hele rekening bij de winkelier betalen. Zij vroeg de winkelier om ditmaal tweederde van de rekening te accepteren en dat zij met hulp van HaSjem het resterende bedrag later zal betalen. Toen de huisvrouw de volgende morgen weer de dagelijkse boodschappen ging halen, hield de winkelier haar niet tegen, want hij vertrouwde haar omdat zij de afgelopen maanden altijd had betaald. Wanneer zij echter dagelijks boodschappen op de pof zou halen en aan het einde van de maand niet zou betalen dan zou de winkelier niet meer ter wille zijn om haar op de pof te verkopen.
De kinderen van Israel zijn de klanten, zoals de huisvrouw in het verhaal en HaSjem is als de winkelier in het verhaal. Dagelijks komen wij leven, gezondheid, broodwinning enzovoort van HaSjem "kopen" en wij betalen hiervoor met het doen van mitswot en van goede daden.
Het zou natuurlijk wenselijk zijn om onze rekening direct te betalen. Maar er bestaat altijd een gelegenheid om de rekening later aan te vullen door het doen van teshuva, het terugkeren naar HaSjem.
Rosh HaShanah nadert en op deze dag spreekt de "Winkelier" recht en met de maat waarmee wij gemeten en geleefd hebben zal HaSjem ons meten. Hebben wij onze rekening onmiddellijk vereffend of hebben wij die op een later tijdstip betaald of hebben wij misschien helemaal niets betaald?
De maand Elul is een maand om een eindbalans van onze daden en mitzvoth van het afgelopen jaar op te maken: wat ontbreekt er, wat moeten wij nog bijbetalen? Elul is de maand bij uitstek om terug te keren naar HaSjem en een goede tijd voor extra gebeden en het geven van tzedakka. HaSjem zal met al onze inspanningen en met onze eerlijke en oprechte bedoelingen rekening houden. Wij willen immers toch ook na Rosj HaSjanah leven en doorgaan met het betalen van onze rekeningen.
Uit Elul-Tisjre, een uitgave van Ohale Josef Jitschaq Lubawitsch, 2006 en door Jael vertaald uit het Hebreeuws.
Het notitieboekje van zelfonderzoek
Rabbi Elimelech van Lizansk en Rabbi Zusha van Anapoli, de bekende chassidische broers, hadden nog een broer die eigenaar van een herberg in een dorp was. Op een dag besloten de leerlingen van Rabbi Elimelech om eens naar die broer te reizen en te kijken wat voor persoon dat was.De leerlingen begrepen wel dat ook deze broer niet zomaar een eenvoudige man was. Toen de leerlingen bij de herberg aankwamen, zagen zij dat hij de hele dag drank verkocht aan de plaatselijke bevolking. De leerlingen namen niets bijzonders waar, alleen dat hij van tijd tot tijd zijn notitieboekje pakte om daarin iets op te schrijven.
De leerlingen van Rabbi Elimelech vroegen om bij hem te overnachten en hij stemde toe. 's Nachts toen de herberg al gesloten was en iedereen was gaan slapen, hoorden de leerlingen dat hij met bittere tranen uit zijn notitieboekje las en zichzelf sloeg.
De leerlingen konden zich niet langer inhouden en kwamen zijn kamer binnen en vroegen hem: "Hoe is het mogelijk dat iemand zichzelf slaat?" Hij antwoordde hen heel eenvoudig dat dat altijd zijn manier is geweest. Iedere keer wanneer hij denkt dat hij een overtreding heeft begaan of een slechte gedachte bij hem is opgekomen, dan schrijft hij dat in zijn notitieboekje op. Hij zal niet eerder gaan slapen voordat hij uit het diepst van zijn hart teshuva heeft gedaan. Een teken dat HaSjem zijn teshuva heeft geaccepteerd is dat wanneer de woorden in het notitieboekjes uitgeveegd zijn. Hij weet dan dat ook de overtreding in de hemel uitgeveegd is.
Uit Elul-Tisjre, een uitgave van Ohale Josef Jitschaq van Lubawitsch, 2006. Vertaald door Jael.
Deze drie broers leefden in de 18e eeuw in Polen.
