Zijn we te gevoelig geworden?
Misschien meer dan iets anders, onderscheidt onze generatie zich als het tijdperk van de gevoeligheid. Het is moeilijk voor te stellen, maar niet zo lang geleden werden scholen, die te maken hadden met leerlingen met een ontwikkelingsachterstand, officieel "Scholen voor idioten" of "Scholen voor Imbecielen" genoemd. Vandaag krabben we ons achter de oren en vragen ons af hoe mensen zo ongevoelig konden zijn. Slechts enkele decennia geleden was het geaccepteerde wijsheid dat sommige mensen van nature beter waren en meer verdienden dan anderen. En het toewijzen van vernederende en afkeurende namen aan mensen van een bepaald ras, religie of op basis van een handicap was de norm.
Ook in het onderwijs zijn we sterk gevorderd op dit gebied. In het verleden, was de missie van een opvoeder om informatie over te dragen, met weinig aandacht voor de gevoelens en de unieke persoonlijkheid van de leerlingen. Vandaag de dag is het onderwijs terecht gericht op het opbouwen van gezonde en zekere mensen, praten met kinderen in plaats van over hen.
Met alle ontberingen waarmee vorige generaties werden geconfronteerd, is het misschien begrijpelijk waarom ze weinig aandacht hebben besteed aan "triviale" zaken als gevoelens en het gevoel van eigenwaarde. Veel van de problemen waarmee onze voorouders te maken hadden zijn nu verdwenen. We leven in een maatschappij waar in de regel mensen niet aan honger of eenvoudige infecties sterven, of veertien uur per dag moeten werken om hun brood te verdienen. Fysiek zijn we veel beter af, hierdoor is er meer tijd om stil te staan bij onze emoties en gevoelens. Dit brengt ons ook in de positie om de gevoelens van onze medemens te respecteren en te waarderen.
Hoewel, soms vraag ik me af of al deze gevoeligheid geen bepaalde prijs heeft? Heeft het doelbewuste, prijzenswaardige vermijden van zich te concentreren op andermans zwakheden ook niet geleid tot een terughoudendheid om zich te concentreren op andermans sterke punten - uit angst dat het vertrouwen, de gevoelens en het zelfvertrouwen van de mensen die niet over deze specifieke talenten en sterke punten bezitten, pijn zal doen ? En is deze terughoudendheid verpletterend voor de motivatie om hun unieke talenten na te streven?
Onlangs woonde ik in de klas het verjaardagsfeestje van één van mijn kinderen bij. De leraar begon met zingen, en vertelde de klas dat degene die het mooiste zou zingen een prijs zou ontvangen. Toen het lied eindigde, besloot de leraar dat iedereen een winnaar was, want iedereen zong zo mooi...
Zo vertelde mijn vrouw, een lerares, mij een tijdje geleden, dat het nu onaanvaardbaar voor een leraar is om een student te complimenteren, door te zeggen dat hij of zij een "kunstenaar" is. Dat zou een negatieve invloed hebben op de gevoelens van kinderen die niet zo'n talent bezitten.
Maar we zijn niet allemaal hetzelfde.
G-d schiep ons allemaal verschillend. De kunst is om de talenten van elke mens te ontdekken en hen aan te moedigen om hun unieke gaven te ontwikkelen. Dit leidt tot een echt gevoel van eigenwaarde. Een kind zal niet worden gekwetst door het feit dat hij geen kunstenaar is, als hij weet dat hij de beste in wiskunde is, of dat hij onverslaanbaar op de speelplaats is. Aan de andere kant, een houding dat iedereen gelijk is en iedereen goed in alles is, terwijl het zeker gezonder is dan de ongevoeligheid die ooit gangbaar was, zal dit voor het grootste deel leiden tot middelmatigheid.
Verder leidt iemand prijzen voor een talent waarvan hij weet dat hij het niet heeft, tot een gebrek aan vertrouwen, en hoewel goed bedoeld, kweekt het oneerlijkheid.
We moeten altijd gevoelig en respectvol voor elkaar zijn. Maar niet de gevoeligheid die uitgaat van medelijden en een verlangen om zelfvertrouwen op te bouwen, maar van een oprechte waardering van de unieke gaven van de ander.
Dit vereist echter nadenken, in tegenstelling tot hersenloze mantra-achtige complimenten. Maar ik denk dat het tijdperk van de gevoeligheid toe is aan deze uitdaging!
Door Naftali Silberberg
Bron: Have We Become Too Sensitive
